Iedereen kent wel een fervente gokker die zegt “nog één keer”, “nog één laatste inzet”. Soms winnen ze, meestal verliezen ze, en tóch gaan ze door. Maar waarom eigenlijk? Wat maakt gokken zo onweerstaanbaar? In dit artikel duiken we in de psychologie achter gokken, en je zult zien: het gaat om veel meer dan geld winnen alleen.
Het beloningssysteem in onze hersenen
Om te begrijpen waarom mensen blijven gokken, moeten we kijken naar hoe onze hersenen omgaan met beloningen. Gokken activeert namelijk het dopaminesysteem; dit is hetzelfde systeem dat actief wordt bij dingen als eten, seks, en sociale bevestiging. Dopamine wordt vaak gezien als een ‘gelukshormoon’, maar in werkelijkheid is het veel complexer. Dopamine speelt vooral een rol in de verwachting van beloning, niet zozeer in het beleven van het geluk zelf.
Stel, je logt in bij Lyra Casino, maakt een keuze uit de brede waaier aan gokkasten of tafelspellen en ontdekt de exclusieve beloningen die op je wachten. Je brein gaat op dit moment in overdrive en anticipeert op mogelijke beloningen. Als je wint, zelfs wanneer het om een klein bedrag gaat, word je bevestigd in die anticipatie en zul je dit ‘geluk’ terug opzoeken, waardoor je dus verder speelt. Zelfs als je verliest, blijft het brein actief op zoek naar het volgende ‘geluksmoment’.
Bijna winnen is net zo verslavend
Een fascinerend psychologisch fenomeen dat bij gokken een grote rol speelt, is het ‘near-miss effect’, of het ‘bijna winnen’. Denk aan een gokkast waarbij twee kersen op een rij verschijnen en de derde nét erboven of eronder stopt. Je hebt verloren, maar het voelt alsof je dichtbij was. En dat is precies wat het brein triggert: bijna winnen voelt als een motivatie om door te gaan, alsof de overwinning om de hoek ligt.
Onderzoek toont aan dat near-misses dezelfde hersengebieden activeren als winnen. De gokker voelt zich dus, tegen beter weten in, aangemoedigd om het nog eens te proberen.
De kracht van onvoorspelbaarheid
Gokken is een klassiek voorbeeld van wat psychologen noemen: variabele beloning. Dat betekent dat je niet weet wanneer en hoe vaak de beloning eraan komt. B.F. Skinner, een bekende gedragspsycholoog, ontdekte dit principe al in de jaren ‘50. In zijn experimenten toonde hij aan dat onvoorspelbare beloningen mensen juist langer en vaker laten doorgaan dan vaste, voorspelbare beloningen.
Gokautomaten, krasloten en zelfs sportweddenschappen maken slim gebruik van deze techniek. Je weet nooit precies wanneer je wint, maar de mogelijkheid dat het elk moment kan gebeuren, zorgt ervoor dat je verder speelt.
De grootste valkuil: je verlies goedmaken
De grootste valkuil bij gokken is de drang om je verlies goed te maken. Je verliest een bedrag en denkt: “Als ik nu nog één keer inzet, win ik het terug.” Dit noemen we ook wel ‘chasing losses’. Het gevaar is dat je hierdoor steeds meer gaat inzetten, in de hoop dat het tij keert. Jammer genoeg leidt dit in de meeste gevallen tot een nog groter verlies.
Het brein verliest zijn rationele inschatting en focust op het terugwinnen, terwijl de kans op winst niet groter wordt. Vermijd deze valkuil en speel op een doordachte en verantwoorde manier.
De illusie van controle
Veel gokkers denken dat ze invloed hebben op de uitkomst van een spel. Dit heet de illusie van controle.
Denk aan iemand die een dobbelsteen op een bepaalde manier gooit, of een speler die denkt dat hij met een bepaalde strategie de roulettetafel kan verslaan. Zelfs bij online gokkasten die werken met algoritmes en Random Number Generators geloven mensen soms dat ze met ‘timing’ of een bepaalde strategie toch kunnen winnen.
Sociale druk en normalisering
In onze huidige maatschappij wordt gokken steeds vaker genormaliseerd. Tijdens grote voetbaltoernooien zijn sportweddenschappen schering en inslag; influencers tonen hun ‘winsten’ op social media, en gokapps zijn makkelijk terug te vinden in de app stores. Gokken is sociaal geaccepteerd, vooral onder jongeren. Deze normalisering vermindert echter de drempel om te beginnen én om door te gaan.
Wanneer wordt gokken problematisch?
Niet iedereen die gokt raakt verslaafd, maar het risico bestaat natuurlijk. Problematisch gokgedrag wordt gekenmerkt door:
- Steeds meer geld inzetten om dezelfde kick te krijgen
- Niet kunnen stoppen, zelfs als je dat wilt
- Liegen over hoeveel je gokt
- Financiële problemen door gokken
- Gokken als ontsnapping aan stress of emoties
Helaas zoeken veel mensen pas hulp als de situatie uit de hand is gelopen. In Nederland zijn er gelukkig heel wat verschillende hulplijnen actief die begeleiding bieden voor gokproblemen, waaronder Loket Kansspel en Jellinek.
De psychologie achter gokken is complex en veelzijdig. Wat voor de één een spannend tijdverdrijf is, kan voor de ander al snel uitmonden in een verslaving. Gokken activeert diepgewortelde beloningsmechanismen in onze hersenen, waardoor het moeilijk kan zijn om te stoppen, zelfs als je dat eigenlijk wilt. Daarom is het belangrijk om regelmatig stil te staan bij je eigen motivatie. Vraag jezelf eerlijk af: “Speel ik nog steeds omdat het me plezier geeft, of ben ik vooral bezig omdat ik de drang niet kan weerstaan?” Die bewustwording is absoluut noodzakelijk om gezond en verantwoord met gokken om te gaan.
bezoek voor meer geweldige artikelen: blognews.nl
